Skutki powstania
„Poczet skazańców na Sybir do guberni tylko Wiatskiej z powstania roku 1830/31 sporządzony w Wiatce 1832 r.”.
Data i miejsce wydania | 1867, Kraków |
Miejsce przechowywania | AGAD Nabytki oddziału III, sygn. 303, s. 121-138. |
Komentarz |
Po upadku powstania listopadowego władze carskie ogłosiły amnestię, jednak faktycznie tysiące jego uczestników zostały wcielone karnie do wojsk odbywających służbę w głębi Rosji, głównie na Kaukazie. Z amnestii wyłączeni byli organizatorzy i uczestnicy Nocy Listopadowej oraz przywódcy powstania, a przede wszystkim żołnierze pochodzący z Litwy, Białorusi i Ukrainy. Wielu wyższych rangą oficerów i dowódców trafiło na zesłanie do guberni wiatskiej, ze stolicą w Wiatce, nad rzeką o tej samej nazwie (miasto, obecnie w europejskiej części Rosji, w latach 1457-1781 nazywało się Chłynów, następnie Wiatka, a od 1934 r. Kirów). Broszura, wydana w Krakowie dla upamiętnienia zesłańców, zawiera blisko pół tysiąca nazwisk w układzie alfabetycznym wraz z informacją, dokąd dalej mieli udać się skazańcy. Najczęściej powtarzającymi się miejscami były: Perm - miasto założone w XVIII w. nad rzeką Kamą u stóp Uralu, Jarosław - miasto nad górną Wołgą, Wołogda - miasto nad Wołogdą, dopływem Dźwiny oraz Kostroma - port nad Wołgą, przy ujściu rzeki Kostromy. Do Permu skierowano generałów brygady: Ludwika Bogusławskiego, Bonifacego Jagmina, Jana Mullera i Karola Turno. Do Jarosławia - gen. bryg. ks. Michała Gedeona Radziwiłła, gen. broni Wacława Sierakowskiego, barona Jana Krukowieckiego (później przeniesiony do Wołogdy) i gen. dyw. Edwarda Żółtowskiego. Do Wołogdy odesłano generałów dywizji: Józefa Czyżewskiego, Kazimierza (w druku: „Stanisława”) Dziekońskiego, Franciszka Morawskiego, Tomasza Mrozińskiego, Jana Mulberga, Franciszka Ksawerego (w druku: „Józefa”) Niesiołowskiego, Jana Redela, Jana Tomickiego, generałów bryg. Klemensa Kołaczkowskiego, Ignacego Prądzyńskiego, Franciszka Rohlanda oraz gen. broni Izydora Krasińskiego. Do Kostromy odesłano generałów dyw. Jana Klickiego i Jana Weyssenhoffa. Wzmianki o zesłaniu do Wiatki można spotkać w bogatej literaturze pamiętnikarskiej XIX w. |
Podgląd ilustracji | |
Warto przeczytać |
|
Opis zewnętrzny | Druk, jęz. polski, broszura w aktach luźnych z jednostki: „Papiery Scipionów del Campo”. |
Autor komentarza | Małgorzata Kośka |
Digitalizacja dokumentu | Karol Zgliński |