Michał Gedeon Radziwiłł (1778-1850) był synem Michała Hieronima (1744-1831) i Heleny z Przezdzieckich (1753-1821); odziedziczył dobra nieborowskie. Nie poszedł w ślady rodziców, gorących zwolenników dworu petersburskiego i wrogów Napoleona I. Służąc w armii napoleońskiej i wojsku Księstwa Warszawskiego, parokrotnie odznaczył się męstwem. W Królestwie Polskim został kasztelanem, potem wojewodą. W Sądzie Sejmowym, sądzącym w 1828 r. członków Towarzystwa Patriotycznego, był za ich całkowitym uwolnieniem. Po wybuchu powstania listopadowego ofiarował 50 tys. złp w gotówce na potrzeby publiczne, wszedł do rozszerzonej Rady Administracyjnej, od 21 XII 1830 r. do 21 I 1831 r. kierował Komisją Potrzeb Wojskowych, a po dymisji dyktatora Józefa Chłopickiego został, 20 I 1831 r. wybrany wodzem naczelnym wojsk powstańczych, z Chłopickim, jako formalnym dowódcą. Generał Ignacy Prądzyński tak skomentował ten wybór: „Nicość jaka się w nim objawiła przechodziła wszelkie granice. Ale nie było także w nim zarozumiałości. [...] Radziwiłł bał się Chłopickiego lubo w nim ufał, a Chłopicki Radziwiłłem pogardzał, więc mało się widywali, chociaż bardzo blisko siebie stawali czasem nawet w jednym domu. Radziwiłł nie umiał, nie mógł ani rozkazywać, ani o wojennych sprawach myśleć, Chłopicki nie chciał”. W bitwie grochowskiej (25 II 1831) okazało się jednak, że Michał Gedeon Radziwiłł nie ma zdolności, ani doświadczenia jako dowódca. Po krytyce jego posunięć, 26 II 1831 r. złożył swą funkcję naczelnego wodza, za sprawowanie której Rząd Narodowy tegoż samego dnia złożył mu prezentowane tu pisemne podziękowanie. Radziwiłł pozostał w Warszawie i po upadku powstania został wywieziony na zesłanie. Żona, Aleksandra ze Steckich (1796-1864), wielka patriotka, podążyła za nim wraz z dziećmi. Ich dobra w ramach represji zostały skonfiskowane.

Radziwiłł, jako naczelny wódz dokonał poważnych zmian organizacyjnych w armii. Dnia 30 I 1831 r. zreorganizował sztab główny (wydzielił generalne kwatermistrzostwo, jako instytucję samodzielną), która odtąd składała się z oddziału szefa sztabu głównego i z oddziału generała służby. Zorganizował też jazdę, powołując, 23 I 1831 r. dowództwo jazdy o rozległych kompetencjach i umożliwił łączenie w brygadach pułków nowych formacji jazdy ze „starymi”, czego unikał Chłopicki. Wreszcie, 26 I 1831 r. wydał rozkaz reorganizujący całą piechotę, z podziałem na cztery dywizje (dwubrygadowe). Powołano rezerwę armii pod jednolitym scentralizowanym dowództwem oraz dowództwo pierwszej linii, jak również dowództwo lewego brzegu Wisły. Zupełnie zawiodła natomiast koncepcja komisji sejmowych podwójnego wodzostwa.

• Koźmian A. E., Rys życia księcia Michała Radziwiłła, Poznań 1851;
• Tarczyński M., Generalicja Powstania Listopadowego, [w:] Powstanie Listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne. Militaria. Europa wobec powstania, pod. red. W. Zajewskiego, Warszawa 1990, s. 264-285;
• Tarczyński M., Generalicja Powstania Listopadowego, Warszawa 1980;
• Zacharewicz Z., Zajewski W., Radziwiłł Michał Gedeon (wg metryki Michał Hieronim Karol) (1778-1850), generał W. P., [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 30, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987, s. 309-312.