Przeglądasz rozdział:

Skutki powstania


Taryfa nowo ustanowionych opłat celnych pomiędzy Królestwem Polskim a Cesarstwem Rosyjskim.

Data i miejsce wydania 1831, b.m.
Miejsce przechowywania AGAD, Varia archiwalne z Biblioteki Narodowej, sygn. 44, s. 1-18.
Komentarz
Pierwsza strona dokumentu Kliknij aby powiększyć

Władze Królestwa Polskiego w okresie konstytucyjnym przywiązywały wielką wagę do rozwoju przemysłu i handlu. Dzięki inicjatywom państwowym i prywatnym w stosunkowo szybkim czasie rozwijały się takie gałęzie przemysłu, jak hutnictwo i przetwórstwo wyrobów hutniczych, produkcja sukna oraz wyrobów z bawełny i lnu. Podobnie rozwijał się przemysł spożywczy, szczególnie cukrownictwo. Unia celna z Cesarstwem Rosyjskim sprawiła, że niezwykle opłacalny był eksport na ten ogromny rynek zbytu. Położenie Królestwa na zachodnich krańcach imperium sprawiło, że chętnie osiedlali się tu specjaliści z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji, zakładając większe lub mniejsze zakłady przemysłowe. Upadek powstania listopadowego przyniósł także w tym względzie zasadniczą zmianę w podejściu władz rosyjskich do Królestwa. Już w 1832 r. zlikwidowano szereg ulg celnych, a nawet zakazano eksportu do Rosji cukru, wyrobów bawełnianych i lnianych, istotnie zwiększono cło na wyroby wełniane. Zniszczenia wojenne, nowa polityka celna, wysoka kontrybucja narzucona Królestwu oraz konieczność utrzymywania 100-tysięcznej armii rosyjskiej doprowadziły do poważnego kryzysu w przemyśle i handlu. Istniejące zakłady zostały zmuszone do ograniczenia produkcji, a niektóre nawet do jej zaniechania. Ubocznym skutkiem takiej sytuacji była emigracja części przemysłowców na tereny Cesarstwa i przeniesienie tam niektórych zakładów przemysłowych. Skorzystał z tego najbardziej najbliżej położony obwód białostocki, gdzie zaczęły stosunkowo szybko powstawać zakłady włókiennicze (w Białymstoku, Supraślu i innych lokalnych ośrodkach). Utrzymywanie przez władze rosyjskie przez dłuższy czas takiej polityki okazało się jednak niekorzystne ze względów fiskalnych i niezgodne z nowym trendem polegającym na próbie coraz ściślejszego wiązania Królestwa z Cesarstwem. Dlatego już w 1842 r. wprowadzono niektóre ulgi celne na towary przewożone w głąb Rosji a w 1851 r. włączono zaś Królestwo Polskie w obręb rosyjskiego obszaru celnego, rozpoczynając jednocześnie stopniową liberalizację przepisów celnych. Ustanowiona w 1832 r. taryfa opłat celnych, miała więc zdecydowanie niekorzystny wpływ na rozwój gospodarczy kraju, na szczęście jednak funkcjonowała stosunkowo krótko. Zmiany w niej wprowadzane od lat 40. XIX w. umożliwiły szybki rozwój przemysłu, przede wszystkim lekkiego, na terenach Królestwa.

Podgląd ilustracji
Warto przeczytać
  • Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 r., t. 1, Warszawa 1981.
Opis zewnętrzny Litografia, rkps; jęz. polski; karty papierowe w księdze: „Taryffa opłat celnych pomiędzy Rosją a Polską obowiązująca od dnia 11/29 listopada 1831 r.”.
Autor komentarza Jarosław Zawadzki
Digitalizacja dokumentu Karol Zgliński